Thứ Tư, 6 tháng 12, 2017

NHÂN "VỤ" ĐOÀN HƯƠNG ĐĂNG LẠI BÀI VIẾT VỀ GS TRẦN ĐÌNH SỬ

ĐÔNG LA
VỚI GS TRẦN ĐÌNH SỬ

         Người thông thái là người có thể thấy được những cái tầm thường của những người vĩ đại và thấy được cái vĩ đại của người tầm thường. Không biết tôi có thông thái không nhưng tôi đã chỉ ra những cái sai về vật lý của chính những nhà vật lý “nổi tiếng thế giới” như Trịnh Xuân Thuận, Phạm Xuân Yêm, mà tôi tin là “có cho ăn kẹo” họ cũng không cãi được. Còn Ngô Bảo Châu cũng được cả thế giới ca ngợi nhưng tôi đã chỉ ra những cái sai của chàng “Trâu giỏi toán”. Ngược lại cả dư luận hùa theo Thu Uyên cho cô Hoà là lừa đảo,  tôi đã phản bác tất và chỉ ra cô có những khả năng mà cả sử sách loài người cũng chưa thấy ghi, dù thực tế cô chỉ là một người như tôi hay đùa là “bà bán cá”! Vừa rồi tôi viết vài bài có những người không hiểu tôi “giận dỗi” chứ không phải “giận” cô Hoà nên đã nhảy vào comment khích tôi nghĩ sai về cô. Tôi đã xoá hết.
Còn “nhà khoa học” Đoàn Hương, một người tự tin kiêu hãnh như thế chắc chắn sẽ “dội ngược” khi đọc cái bài của tôi mới viết vừa rồi. Trong bài đó tôi có viết có người cỡ bậc thầy Đoàn Hương đã thừa nhận đọc tôi có chỗ cũng “mù tịt”, nghe như tôi “chém gió”, nhưng bài dưới đây sẽ chứnng tỏ điều đó là sự thật, nên hôm nay tôi đăng lại.
6-12-2017
ĐÔNG LA
Trong cái việc viết lách, tôi có những mối quan hệ tinh khiết, bởi chúng được nảy sinh trên những giá trị cao quý của văn chương, hoàn toàn không vương một chút “bụi trần”. Chúng vượt qua ranh giới của tuổi tác, địa vị và danh tiếng. Như với nhà thơ Chế Lan Viên, tôi thật bất ngờ khi ông, sau khi đọc những bài thơ đầu tay của tôi đã bảo “được giải đấy”, chưa hết ông còn lập cập vào buồng bê ra một chồng bản thảo khoe cách làm thơ của ông với tôi. Nghĩa là ông đã coi tôi như một người bạn, dù ông là một tên tuổi lừng danh và hơn tôi đến 35 tuổi! Một sự bất ngờ khác là Nguyễn Quang Thiều khi chủ trì làm tờ Văn nghệ Trẻ, một lần đã gọi điện báo: “Ông Trần Đình Sử thích cái bài ông viết về Siêu thực đấy”. Tôi bất ngờ vì hồi ấy Trần Đình Sử đã là Giáo sư, Trưởng khoa ở ĐHSP HN, là nhà phê bình lý luận hàng đầu, còn tôi mới chỉ là “cây viết trẻ”, nhất là trong lĩnh vực phê bình. 
Sau đó, một lần ra Hà Nội, với sự sắp xếp của bạn bè, tôi đã gặp ông, còn cùng nhau bia bọt ở một quán ngoài trời nào đó mà tôi không rành ngoài HN nên không nhớ. Một người bạn cũng một lần chở tôi đến tận nhà thăm ông, tôi thấy trên tường, ông treo bức tranh chữ  (NHẪN). Ông giải thích, chữ Tàu là chữ tượng hình nên chữ NHẪN chính là bộ đao đè trên chữ TÂM. Tôi cũng hiểu, đơn giản là vì hồi phổ thông tôi có học tiếng Tàu; năm lớp 9 trong một cuộc thi, tôi còn đoạt giải “kiện tướng nhớ từ” của trường cấp III Thanh Miện nữa. Tôi cũng nhớ cô giáo bảo tên cô là Đức, là: Chim chích mà đậu cành tre/ Thập trên tứ dưới nhất đè chữ tâm:  ”.
Một lần vào TP HCM công tác, ở một khách sạn gần Trần Hưng Đạo, Trần Đình Sử đã gọi tôi đến uống cà phê, ông bảo: “Tôi có mấy chục học trò là tiến sĩ nhưng không ai viết bằng anh”.
Từ khi có internet, bài vở được đăng dễ dàng hơn, không hạn chế giấy tờ nên ý tưởng cũng được trình bầy kỹ càng hơn, vì thế tôi đã viết và được đăng khá nhiều trên Talawas, Vanchuongviet, phiên bản cũ của trang web Hội Nhà văn VN... Đến khi có blog thì muốn viết gì thì viết. Một lần nữa tôi lại ngạc nhiên về Trần Đình Sử vì ông có đọc các bài của tôi trên mạng. Với lớp người tuổi như ông có rất ít người đọc mạng, không thèm biết internet là gì. Trần Đình Sử không vậy, ông đọc và còn sưu tập các bài tôi viết. Một lần ông gọi điện nói để lạc đâu mất cái bài tôi viết về Đỗ Hoàng Diệu nên ông bảo tôi gởi cho ông. Ông nói các bài phê bình lý luận của tôi rất có giá trị sao không gởi báo viết để cho nhiều người cần đọc được đọc, mà lại chỉ đăng trên mạng? Tôi bảo trước khi đăng trên mạng tôi từng gởi tất cả cho báo Văn nghệ, nhưng chỉ được đăng vài lần thôi (Bài về Lê Đạt và Nguyễn Khải) nên sau này không gởi nữa. Dường như giới hạn của báo giấy và cả tầm của biên tập viên nữa là quá chật hẹp so với tư duy của tôi. Rất may là có blog nên nhiều bài của tôi đã đến được với bạn đọc. Trước đây khi uống cà phê chỗ Trần Hưng Đạo, ông bảo có mấy chục học trò là tiến sĩ nhưng không ai bằng tôi, thì lần này ông nói toạc ra là: “Tôi rất khâm phục anh”. Có thể nhiều người cho là tôi xạo, có điều Trần Đình Sử không chỉ “lời nói gió bay” mà ông còn không chỉ một lần viết thư nói lên tình cảm của mình dành cho tôi. Tuy là thư riêng nhưng nói về văn chương, tức là về cái chung, nên tôi có thể công bố được:
Tran Dinh Su <dinhsutran@yahoo.com> (6/6/09) to me:
Thân gửi anh Đông La,
Tôi rất vui mừng vì sau bao chuyện bất công mà anh vẫn viết và đăng trên báo mạng. Đọc anh tôi thấy thái độ làm việc nghiêm túc, có tinh thần phê phán khoa học, không hùa theo cảm tính. Mong anh khoẻ và viết được nhiều bài hay. Sự thành công sẽ đánh bạt những định kiến, phe phái tầm thường. Rất thân ái”.
Tran Dinh Su <dinhsutran@yahoo.com>  8/22/09 to me
Thân gửi anh Đông La,
Tôi đã đọc nhiều bài của anh và rất có cảm tình về một lối làm việc nghiêm túc, phân tích sắc sảo, có chủ kiến. Tôi cũng thích một số bài phản biện của anh về phương diện khoa học tự nhiên, đó là lĩnh vực mà tôi mù tịt.
Về một số nhà văn, nhà thơ thích dùng tri thức khoa học tự nhiên, là vùng sở đoản của họ để lập luận, theo tôi nên có cách ứng xử hợp lí, hợp tình. Một mặt có thể dọn vườn để các vị ấy tự thấy cái nhầm của mình mà tự sửa, bạn đọc cũng nhìn thấy mà cảnh gíác, không tin theo cái nhầm ấy…
 Tôi rất quý mến Đông La, yêu bài viết của Đông La, chỉ muốn đóng góp một ý kiến nhỏ, mong được lắng nghe như bạn bè đồng nghiệp. Rất thân mến. Trần Đình Sử”.
Một người viết, có gì mừng hơn khi có một mối quan hệ và nhận được những lá thư như thế. Vì thế cái tên Trần Đình Sử trong tôi luôn là một niềm vui, một sự ấm áp!
Trong mối quan hệ này thực ra ông là người chủ động. Nếu là một kẻ kiêu ngạo tầm thường, tôi sẽ đắc chí mà coi thường người khác, nhưng thực lòng tôi luôn kính trọng ông. Bởi chỉ có một tư duy khoa học, một sự thông thái, người ta mới có thể nhìn xuyên qua được lớp vỏ bọc hư danh mà người đời thêu dệt nên, để nhận ra khả năng đích thực của người khác cũng như bản chất đích thực của các vấn đề.
Vậy mà gần đây tôi rất ngạc nhiên khi Trần Đình Sử, một người tôi luôn quý trọng, với bức tranh chữ (NHẪN) được treo trang trọng trên tường nhà, tôi tưởng ông sẽ có cái nhìn minh triết về cuộc đời, để có thể hiểu sâu sắc về lịch sử của đất nước này, hiểu hạn chế của dân tộc này, hiểu được những giá trị quý giá mà chúng ta đang có được bằng một cách đầy nhọc nhằn; ánh sáng của tư duy ông có thể nhìn xa, xuyên qua được những tăm tối vây quanh mình; nhưng không, ông lại có tên trong danh sách 72 người mà tôi gọi là những người đòi “lật Pháp” (thay Hiến Pháp); ông bênh vực Phương Uyên; và gần đây nhất, ông cũng bênh vực Nhã Thuyên!
Phương Uyên là cô sinh viên rải truyền đơn chống phá, sử dụng cờ của VNCH, một chế độ mà Tổng thống là Nguyễn Văn Thiệu thì tuyên bố: “Mỹ còn viện trợ thì chúng tôi còn chống Cộng”; còn Phó TT là Nguyễn Cao Kỳ thì thú nhận là “bù nhìn”, là “con rối”; Phương Uyên còn trương khẩu hiệu: “Đảng Cộng Sản chết đi” viết bằng máu (lợn?); còn mưu đồ đặt bom tượng đài Bác Hồ; v.v… Vậy một người như GS Trần Đình Sử sao lại bênh vực những hành động phạm pháp đó?
Còn Nhã Thuyên? Ông cho phê phán Nhã Thuyên là do không hiểu chuyện trung tâm, ngoại biên; là sự xung đột về khung tri thức và thế hệ; là giới hạn việc nghiên cứu khoa học; là phê bình kiểm dịch v.v… Nhưng thực tế không ai phê phán Nhã Thuyên như vậy. Không ai phê phán Nhã Thuyên nghiên cứu thơ Mở miệng. Mà sự phê phán chính là phê phán những nhận thức sai trái của Nhã Thuyên nói chung và quan điểm sai trái về văn chương nói riêng qua luận văn nghiên cứu thơ Mở miệng. Vấn đề của Nhã Thuyên không chỉ sai lầm về học thuật mà còn liên quan đến lịch sử, đến lãnh tụ, đến chính trị tư tưởng, đến văn hóa nghệ thuật, đến đạo đức và thuần phong mỹ tục. Trong văn chương có chuyện dơ bẩn, tục tĩu, vì cuộc sống có như vậy, nhưng nó hoàn toàn khác với chuyện nhóm Mở miệng cho dơ bẩn, tục tĩu là thi pháp, là chuẩn giá trị. Vậy mà Nhã Thuyên ca ngợi: “Những thi phẩm này (đúng là phải gọi bằng từ “thi phẩm”) đều sạch, đẹp và giàu năng lượng cảm xúc”! Ngoài hành động kích động có tính chất phạm pháp của những kẻ nổi loạn, nhóm Mở miệng còn sử dụng tùy tiện hình ảnh các bậc thần thánh. Đó là hành động báng bổ của kẻ lưu manh, vô văn hóa, xúc phạm nghiêm trọng tín ngưỡng giáo dân. Vậy mà Nhã Thuyên viết: “Hiếm có bài thơ nào sử dụng những chữ vốn bị cho là cấm kỵ tài tình và hấp dẫn đến thế, thẳng băng ngang hàng, không kêu gọi lật đổ, mà bản thân nó đầy sức mạnh lật đổ
Tôi đã viết: “lỗi này không chỉ là lỗi của Nhã Thuyên và những người liên quan mà còn là lỗi của Trường ĐH Sư Phạm HN và của cả Bộ Giáo dục. Giáo hội Thiên Chúa giáo và Giáo hội Phật giáo cần phải kiện những kẻ phạm pháp và kiện Trường Đại học Sư phạm đã gieo mầm và dung túng một công trình phản giáo dục đến thế!”
26-8-2013

ĐÔNG LA